ปัญหามลภาวะทางเสียงในโรงงานอุตสาหกรรมเป็นความท้าทายสำคัญที่ผู้ประกอบการต้องจัดการ การลดเสียงดังเครื่องจักรไม่เพียงแต่ช่วยปกป้องสุขภาพของพนักงาน แต่ยังเป็นการปฏิบัติตามกฎหมายและมาตรฐานอุตสาหกรรม บทความนี้จะแนะนำ 10 เทคนิคที่ได้รับการพิสูจน์แล้วว่ามีประสิทธิภาพในการลดเสียงดังเครื่องจักร
ทำความเข้าใจปัญหาเสียงดังในโรงงานอุตสาหกรรม
ก่อนที่จะเริ่มต้นลดเสียงดังเครื่องจักร เราต้องเข้าใจถึงสาเหตุและผลกระทบของปัญหาก่อน โดยเสียงดังในโรงงานมักเกิดจากการสั่นสะเทือนของเครื่องจักร การกระทบกันของชิ้นส่วนโลหะ และการทำงานของมอเตอร์ขนาดใหญ่ โดยระดับเสียงที่เกินมาตรฐานความดังเสียงสามารถส่งผลเสียต่อสุขภาพได้ทั้งในระยะสั้นและระยะยาว ที่สำคัญคือ มีความเสี่ยงถูกตรวจสอบและได้รับโทษทางกฎหมายด้วย ซึ่งยิ่งเสียงดังเครื่องจักรรบกวนชุมชนมากเท่าไร โอกาสถูกร้องเรียนถูกตรวจสอบจนโรงงานได้รับความเสียหาย ก็จะยิ่งมีมากขึ้นเท่านั้น
ผลกระทบของเสียงดังต่อสุขภาพและประสิทธิภาพการทำงาน
หลายคนอาจมองไม่เห็นภาพชัดเจนว่า การปล่อยให้เสียงดังของเครื่องจักรมีอยู่โดยไม่ได้รับการแก้ไข จะส่งผลต่อสุขภาพและประสิทธิภาพการทำงานอย่างไร จากนี้ไปคือผลกระทบที่จะเกิดขึ้นได้อย่างแน่นอนเมื่อเสียงดังจากเครื่องจักรในโรงงานดังเกิดมาตณบานที่กฎหมายกำหนดไว้
• ทำให้พนักงานหน้างานเกิดความเครียด
• เสี่ยงทำให้พนักงานได้รับบาดเจ็บที่หู
• เมื่อเครียดมาก ๆ อาจเกิดการเวียนศีรษะ และนำไปสู่อุบัติเหตุอื่น ๆ ได้
• ประสิทธิภาพการทำงานจะลดลงจากร่างกายที่ได้รับผลกระทบจากเสียงดัง
• การสื่อสารในพื้นที่ปฏิบัติงานถูกบั่นทอน ซึ่งเมื่อสื่อสารไม่ราบรื่น ก็อาจทำมาซึ่งการทำงานที่ผิดพลาด อันนำไปสู่ความเสียหายทั้งต่อร่างกาย ทรัพย์สินได้
วิธีการลดเสียงดังเครื่องจักรอย่างเป็นระบบ
แม้เสียงดังเครื่องจักรในโรงงานจะเป็นเรื่องใหญ่ และส่งผลกระทบรอบด้านต่อการดำเนินธุรกิจ แต่ก็ยังสามารถแก้ไขได้ หากได้รับการดูแลอย่างใส่ใจที่จะพยายามแก้ไขปัญหาจริง ๆ ซึ่งจากนี้ไปคือแนวทางที่สามารถทำได้ เพื่อช่วยลดเสียงดังเครื่องจักร หรือเสียงดังภายในโรงงานให้เบาลงมาอยู่ในระดับที่มาตรฐานกฎหมายกำหนด หรือในระดับที่ไม่เป็นอันตรายและลดทอนประสิทธิภาพในการทำงานของพนักงาน
1. การติดตั้งวัสดุอะคูสติก
การเลือกใช้วัสดุอะคูสติกที่เหมาะสมเป็นพื้นฐานสำคัญในการลดเสียงดังเครื่องจักร โดยวัสดุอะคูสติกมีหลัก ๆ ด้วยกันอยู่ 2 ประเภทคือ แผ่นกันเสียง ใช้กันเสียงดังทะลุเข้าออก และแผ่นซับเสียง ใช้ดูดซับเสียงก้องสะท้อนภายในพื้นที่ โดยวัสดุอะคูสติกที่ว่านี้ ก็จะมีให้เลือกหลากหลาย และทำมาจากวัสดุที่แตกต่างกันได้ เช่น แผ่นโฟมอะคูสติก ฉนวนใยแก้ว ฉนวนใยหิน เป็นต้น
อย่างไรก็ตาม วัสดุอะคูสติกที่ทำมาจากวัสดุต่างกัน ก็มีประสิทธิภาพในการกันเสียงหรือดูดซับเสียงต่างกันด้วย โดยในปัจจุบันหากต้องการลดเสียงดังเครื่องจักร วัสดุอะคูสติกที่ได้รับความนิยมตอบโจทย์ ได้รับความไว้วางใจสำหรับโรงงานอุตสาหกรรมทั้งในกรุงเทพฯ และต่างจังหวัด ก็เช่น แผ่นกันเสียง SCG รุ่น Cylence Zoundblock ซึ่งเป็นฉนวนกันเสียงที่ทำมาจากใยแก้ว มีความสามารถในการกันเสียงดังได้ดี โดยแนวทางในการใช้งานคือใช้เสริมผนังห้องเครื่องจักร กันไม่ให้เสียงเครื่องจักรดังทะลุออกไปรบกวนพื้นที่ภายนอกอื่น ๆ หรือใช้เป็นวัสดุสำหรับสร้างห้องเก็บเสียงครอบเครื่องจักรเลยก็ได้ ซึ่งต้องขึ้นอยู่กับลักษณะพื้นที่หน้างานแต่ละกรณีไป
แผ่นกันเสียง SCG รุ่น Cylence Zoundblock
ตัวช่วยลดเสียงดังเครื่องจักรโรงงาน
2. การติดตั้งระบบควบคุมเสียง
ระบบควบคุมเสียงที่ทันสมัยช่วยในการลดเสียงดังเครื่องจักรได้อย่างมีประสิทธิภาพ ระบบเหล่านี้ประกอบด้วย
• เซ็นเซอร์ตรวจจับระดับเสียง
• ระบบประมวลผลและควบคุม
• อุปกรณ์ปรับแต่งการทำงานของเครื่องจักร
3. การบำรุงรักษาเชิงป้องกัน
การลดเสียงดังเครื่องจักรที่ยั่งยืนต้องอาศัยการบำรุงรักษาอย่างสม่ำเสมอ เพราะบ่อยครั้ง เสียงดังเครื่องจักรก็มาจากสภาพเครื่องจักรที่มีปัญหา และปราศจกการซ่อมบำรุงให้อยู่ในลักษณะพร้อมใช้งานอย่างเต็มที่ โดยแนวทางในการบำรุงรักษาเชิงป้องกันเพื่อลดเสียงดังเครื่องจักร ทำได้โดย
• ตรวจสอบและหล่อลื่นชิ้นส่วนที่เคลื่อนไหว
• ปรับแต่งการทำงานของเครื่องจักรให้เหมาะสม
• เปลี่ยนชิ้นส่วนที่สึกหรอ
4. การออกแบบห้องเก็บเสียง
การสร้างห้องเก็บเสียงเป็นวิธีที่มีประสิทธิภาพในการลดเสียงดังเครื่องจักร โดยต้องคำนึงถึง
• โครงสร้างผนังแบบ Double Wall
• ระบบระบายอากาศที่มีการควบคุมเสียง
• ประตูและหน้าต่างที่มีคุณสมบัติกันเสียง
5. การใช้เทคโนโลยี Active Noise Control
นวัตกรรมใหม่ในการลดเสียงดังเครื่องจักรด้วยระบบควบคุมเสียงแบบแอคทีฟ จะช่วยทำให้สามารถควบคุมเสียงดังในพื้นที่ได้อย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น ซึ่งมีหลักการทำงาน ดังนี้
• การสร้างคลื่นเสียงตรงข้าม
• ระบบตรวจจับและประมวลผลแบบเรียลไทม์
• การปรับแต่งอัตโนมัติตามสภาพแวดล้อม
6. การวัดระดับเสียงอย่างต่อเนื่อง
การลดเสียงดังเครื่องจักรต้องมีการติดตามผลอย่างเป็นระบบ ทั้งก่อนและหลังการติดตั้งระบบกันเสียง เพราะหากไม่มีการวัดระดับเสียงแล้ว ก็จะไม่ทราบเลยว่า เสียงดังเครื่องจักรที่เผชิญอยู่นั้น ดังเกินมาตรฐานหรือไม่ หรือหลังจากแก้ไขไปแล้วเสียงดังเบาลงจนอยู่ในเกณฑ์ที่กฎหมายกำหนดหรือไม่ ซึ่งแนวทางในการวัดระดับเสียงนั้น ทำได้โดย
• ติดตั้งระบบตรวจวัดเสียงถาวร หรือใช้บริการตรวจวัดระดับเสียงจากผู้เชี่ยวชาญอย่างสม่ำเสมอ เช่นปีละครั้ง
• บันทึกข้อมูลตามมาตรฐานความดังเสียง
• วิเคราะห์แนวโน้มและรูปแบบของเสียง
• หากผลว่ามีปัญหาเสียงเกิดขึ้น จะได้วางแผนแก้ไขได้อย่างมีประสิทธิภาพ
7. การปรับปรุงกระบวนการผลิต
การปรับเปลี่ยนวิธีการทำงานสามารถช่วยลดเสียงดังเครื่องจักรได้ ไม่มากก็น้อย เช่น
• จัดตารางการผลิตที่เหมาะสม ไม่ใช้เสียงเครื่องจักรหลายตัวพร้อมกัน ทำให้ช่วยลดเสียงดังลงได้มาก
• แยกพื้นที่ที่มีเสียงดัง ออกจากพื้นที่ทำงานส่วนอื่น ๆ เพื่อลดปัญหาเสียงดังกระทบการทำงานในภาพรวม
• ปรับความเร็วการทำงานของเครื่องจักร จะช่วยทำให้ลดช่วงเวลาที่ระดับเสียงดังยาวนานต่อเนื่องลงได้
8. การให้ความรู้แก่พนักงาน
การฝึกอบรมพนักงานเป็นส่วนสำคัญในการลดเสียงดังเครื่องจักร ให้เป็นปัญหาต่อการทำงานน้อยลงได้ ซึ่งสามารถทำได้โดย
• เสริมความรู้เรื่องวิธีการใช้อุปกรณ์ป้องกันเสียง
• การรายงานปัญหาเสียงดัง
• การบำรุงรักษาเครื่องจักรเบื้องต้น
9. มาตรการความปลอดภัย
การกำหนดมาตรการเพื่อลดเสียงดังเครื่องจักรและปกป้องพนักงาน เป็นอีกหนึ่งแนวทางสำคัญที่จะทำให้ผลกระทบจากปัญหาเสียงดังเครื่องจักรลดลง ซึ่งทำได้ ดังนี้
• จัดเตรียมอุปกรณ์ป้องกันส่วนบุคคล
• กำหนดเวลาพักที่เหมาะสม
• จัดทำแผนฉุกเฉิน กรณีพนักงานได้รับอันตรายจากเสียงดังเครื่องจักร
10. การปรับปรุงอย่างต่อเนื่อง
การพัฒนาระบบการลดเสียงดังเครื่องจักรอย่างยั่งยืน เป็นสิ่งสำคัญที่ไม่ควรมองข้าม เพราะปัญหาเสียงดังเครื่องจักร อาจไม่สามารถแก้ไขครั้งเดียวแล้วจบได้ถาวร เนื่องจากหากวันหนึ่งเครื่องจักรเสื่อมภาพทรุดโทรม ก็สามารถทำให้เกิดเสียงดังขึ้นอีกได้ ดังนั้น การวางแผนปรับปรุงระบบกรลดเสียงภายในโรงงานอย่างต่อเนื่องจึงสำคัญไม่แพ้เรื่องอื่น ซึ่งทำได้โดย
• รับฟังข้อเสนอแนะจากพนักงาน
• ติดตามเทคโนโลยีใหม่ ๆ
• ปรับปรุงมาตรการตามผลการประเมิน
คุ้มค่าแค่ไหน ถ้าลงทุนลดเสียงเครื่องจักรในโรงงาน
การลดเสียงดังเครื่องจักรไม่ใช้เรื่องเล็ก ๆ เพราะต้องมีการลงทุนไม่น้อย และต้องอาศัยการพิจารณาอย่างรอบคอบ ทั้งค่าใช้จ่ายในการติดตั้งวัสดุอะคูสติก งบประมาณสำหรับระบบควบคุมเสียง ตลอดจนระยะเวลาในการติดตั้งที่ต้องประเมินอย่างรอบคอบเพราะกระทบต่อกิจกรรมในการดำเนินธุรกิจโดยตรง แต่ถึงแม้จะเป็นการลงทุนครั้งใหญ่ แต่ก็ถือว่าเป็นสิ่งสำคัญที่โรงงานจะขาดไม่ได้ เพราะให้ผลประโยชน์ตอบแทนอย่างมหาศาล รอบด้าน อันได้แก่ จะช่วยลดค่าใช้จ่ายด้านสุขภาพของพนักงานได้อย่างมาก ทำให้ประสิทธิภาพในการทำงานของพนักงานดีขึ้น ข้อผิดพลาดน้อยลง และที่สำคัญคือ ได้ควบคุมให้ระดับเสียงภายในโรงงานเป็นไปตามเกณฑ์ที่กฎหมายกำหนด ซึ่งจะช่วยให้โรงงานปลอดภัยจากการถูกฟ้อง เจอค่าปรับและสั่งปิดโรงงานได้
สรุป
การลดเสียงดังเครื่องจักรเป็นการลงทุนที่คุ้มค่าสำหรับทุกโรงงานอุตสาหกรรม การใช้เทคนิคทั้ง 10 ประการข้างต้นอย่างเป็นระบบ ร่วมกับการเลือกใช้วัสดุอะคูสติกที่เหมาะสม และการติดตั้งระบบควบคุมเสียงที่มีประสิทธิภาพ จะช่วยให้สามารถควบคุมมาตรฐานความดังเสียงในสถานประกอบการได้อย่างยั่งยืน แต่อย่างไรก็ตามผลลัพธ์ทุกอย่างจะลุล่วงตามเป้าหมายได้ ก็ต้องอาศัยการดูแลจากผู้เชี่ยวชาญเรื่องการแก้ไขปัญหาเสียงดังโรงงานโดยเฉพาะ และต้องมีการตรวจวัดระดับเสียงดังก่อนด้วย ไม่เช่นนั้นก็ยากที่จะแก้ไขปัญหาเสียงดังโรงงาน ลดเสียงดังเครื่องจักรได้อย่างมีประสิทธิภาพ
สำหรับผู้ประกอบการท่านใด ที่กำลังประสบปัญหาเสียงดังโรงงาน และอยากลดเสียงดังเครื่องจักร สามารถขอคำปรึกษาทีมงาน Acoustic Expert ได้ฟรี ผ่านช่องทางออนไลน์ตลอด 24 ชั่วโมง ทีมงานมีวิศวกรผู้เชี่ยวชาญพร้อมให้คำแนะนำ รวมถึงพร้อมนัดหมายสำรวจหน้างานจริงและวางแผนออกแบบติดตั้งระบบกันเสียงให้ได้ทุกโรงงานทั้งในพื้นที่กรุงเทพฯ และต่างจังหวัดทั่วประเทศ
